UĞUR İSTANBULU
Artvin’in Borçka ilçesine bağlı Çifte Köprüler köyünde çay üreten Yaşar Topal, “Geçmişte Gürcülere yüz lira verdiğimizde memleketine gider 120 lari alırdı. Şimdi komik bir rakam alıyor. Gittiğinde 10 lari var.Bu yüzden Gürcistan vatandaşları çay toplamaya gelmiyor buraya.”Çok az var” dedi.
Borçka çay üreticisi Yaşar Topal, çay hasadı hakkında şunları söyledi:
“İlk çay versiyonu başladı, burası benim tarlam ve burada elimden geldiği kadar ilk çay versiyonunda kendi tarlamı toplamaya çalışıyorum. Gerisi artık yardım edilecek ve ben de gidip beraber bitireceğim.” 7-8 tondur.Dönemdeki verime göre değişmekle birlikte.İşte üç versiyonu.Ancak bazı yıllarda üst seviye olduğumuz için iki versiyonu da alabiliyoruz.
Eskiden satışta kota kota derdimiz vardı ve son iki yıldır Çaykur’a ne kadar verirsek o kadar alıyoruz yani kota kota sıkıntımız yok. Ancak bu bölgemiz için geçerli. Daha verimli bahçeler kotadan zarar görebilir. Kotadan fazla çayı olan, er’e satar; Son iki yıldır çok fazla sorun yaşadıklarını düşünmüyorum ama daha önce çok sorun yaşadılar.
“BU YILIN ÇAY FİYATINI GEÇMİŞ YILA GÖRE DÜŞÜK BULUYORUM”
Yani bu yılın fiyatını geçmişe göre kıyasladığımızda biraz daha az olduğunu görüyorum. Çünkü daha önceki çay sürgünlerinde aldığım para ile paranın üçte ikisini alabiliyorum, marketten bir şey alacak veya yapacaksam hızlıca üçte ikisini alabiliyorum ve bir zararım var. üçüncüsü, mevcut açıklanan fiyatla karşılaştırıldığında.
Çayla ilgili en büyük sorun çaydaki işçiliğin çok değerli olması, şu anda bir ton çay 4 bin TL’den toplanılıyor. Artı yemektir, verimdir ve kabaca söyleyeyim personel çaya girerse personel çayın yarısını alıp gider bu da çayın maliyet alanındaki en büyük sorundur.
Şu anda çaya attığımız gübre çok faydalı değil ya da bence yeni bir teknik geliştirilip bu konuda araştırma yapılmalı ama ben yaklaşık bir buçuk ton gübre atıyorum ki bu da eşdeğer bir gübre. bir buçuk ton çay, bir buçuk ton versyonu gübreye veriyorum.
Lari’deki artıştan dolayı daha önce Gürcülere yüz lira verdiğimizde memleketine gidip 120 Lari alırken şimdi gittiğinde komik bir rakam olan 10 Lari alıyor yani Gürcü vatandaşlarının çok olduğunu söyleyebilirim. Bu yıllarda buraya çay toplamaya gelmeyenler çok azdır. Kıyıdaki üreticiler çaylarını bitirdiği için bizim eleman bulma düşüncemiz yok ama hep birlikte kıyıda çaya başladıkları için sıkıntılı bir dönemde işçi bulmayı çok düşünüyorlar. Bu nedenle, şu anda kullandığım hızlı çay motorlarının çaydaki çay toplama ve hasat sorununu çözeceğini düşünüyorum. Çay personeli için Ziraat Odaları, ÇAYKUR ve İŞKUR ile proje geliştirerek çay bahçelerinde çay personeli ile ilgili sorunları çözmeleri yani gençleri ve üniversitelileri çaydanlığın içine çekmeleri gerekiyor. bu bir iş ama nedense herkes kendi tarlasından kaçıyor. Çaydan elde edilen gelir tek başına yeterli değil. Mesela ben tek kardeş olmama rağmen bu çay beni desteklemiyor. Aslında bu çayın beni burada desteklemesi gerekiyor ve benim burada genç bir insan olarak kalmam gerekiyor yani bu kırsalda bu 7-8 ton çay ile geçinebilmem gerekiyor ama benim kendi çay evim var ve kendime ait çay evim var. orada çalışıyorum ve hala fazladan bir şeyler yapmam gerekiyor.”
